De kringloopwijzer, met in het hart daarvan de berekening van de bedrijfsspecifieke excretie (BEX), wordt steeds meer de basis van de berekening van de mestproductie ten behoeve van de gebruiksnormenberekening in de melkveehouderij.
Bij de uitwerking van de fosfaatrechten werd de BEX alleen, als onvoldoende betrouwbaar (lees te gevoelig voor fouten) aangemerkt om van uit te kunnen gaan, maar in de context van de kringloopwijzer zou dit minder het geval zijn. We zien dan ook dat de twee (kringloopwijzer en de BEX) steeds meer naar elkaar toegroeien. Zo is dit jaar één van de voorwaarden voor toepassing van de BEX dat de gebruikte invoer gelijk is aan die van de invoer van kringloopwijzer en dat een exemplaar van de BEX berekening van voor 1 februari van het daaropvolgende jaar in de administratie aanwezig dient te zijn.
Los van bovenstaande merk ik dat in de controles van de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit de BEX steeds meer aandacht krijgt. Wordt de berekening van de BEX afgekeurd dan wordt gerekend met de forfaitaire productienormen. Dat heeft niet alleen een effect op het voldoen aan de gebruiksnormen, maar ook aan het voldoen aan de mestverwerkingsplicht en de verwerkingsplicht in het kader van de grondgebonden groei melkveehouderij. En dan heb ik het niet eens over het feit dat derogatie (van rechtswege) zal worden ingetrokken. Met andere woorden: wordt de BEX afgekeurd, dan volgt boete, op boete, op boete. Belangrijk dus om de BEX berekening op orde te hebben.
Maar hoe kun je dat nu controleren? Uiteraard moet aan de gestelde voorwaarden worden voldaan van het bemonsteren en analyseren van alle kuilen. Desondanks kan soms een foutje worden gemaakt. In dit bericht een drietal eenvoudige controles die iedereen uit kan voeren op zijn BEX berekening.
- Het berekende rantsoen
In de BEX berekening wordt een rantsoen berekend. Daaruit volgt bijvoorbeeld een gemiddeld re-gehalte en P-gehalte van het rantsoen. De waarden die hier staan genoteerd (in onderstaand voorbeeld 170 g re en 3,55 g P) moeten logisch zijn. Waarden lager dan 130 g re en 3 g P zijn niet mogelijk, gehalten die daarbij in de buurt komen moeten verklaarbaar zijn. In dit voorbeeld liggen de waarden daar duidelijk boven.
- Ruwvoerdekking
In bovenstaande berekening berekent het programma de ruwvoeropname (bijvoorbeeld die van snijmais). Het verbruik van snijmais wordt echter ook opgegeven. Immers de beginvoorraad plus de aangelegde hoeveelheid minus verkoop en de eindvoorraad is wat is opgegeven als zijnde de verbruikte gebruikte hoeveelheid snijmais. Over het algemeen kan deze hoeveelheid niet lager zijn dan de berekende hoeveelheid. Dan zou onder de norm zijn gevoerd, maar meer logisch is dat er dan een foutje in de berekening zit. Hetzelfde geldt wanneer de opgegeven gebruikte hoeveelheid meer dan 20% hoger is dan de berekende gebruikte hoeveelheid. Ook dan is er reden om te bezien of de berekening wel volledig correct is.
In dit voorbeeld bedroeg het opgegeven verbruik van snijmais (561.660 + 422.700 – 431.840 =) 552.520 kg drogestof. Het berekende verbruik (zie verder naar boven) bedroeg 494.618 kg drogestof. Dus lager de opgegeven hoeveelheid (dat is goed) en een verschil van 11,7% (ook dat is goed).
- Verbruik van de aangelegde hoeveelheid ruwvoer
Volgens de voorwaarden van de handreiking BEX mag een kuil mag pas worden vervoederd wanneer deze is gemonsterd. De monsternamedatum is daarmee de eerste datum waarop een kuil zou kunnen zijn vervoederd. Een laatste eenvoudige controle is te bezien hoeveel van de dat jaar aangelegde – bijvoorbeeld snijmaïs – is vervoederd tot het einde van het jaar. De vraag is: kan dat? Of is wellicht de eindvoorraad te laag of te aanleg te hoog ingeschat.
In bovenstaand voorbeeld is de hele aanleg nog aanwezig in de eindvoorraad: geen probleem dus.
Wie deze drie snelle controles uitvoert krijgt al enigszins een gevoel bij de BEX berekening en de juistheid daarvan. Het is uiteraard maar een globale, eerste controle. Het geeft echter wel een indicatie, een beeld van de opgestelde berekening.
Twijfelt u dan nog of twijfelt u juist naar aanleiding van deze eerste controles, neem dan contact met ons op: we bekijken het graag verder.